İŞ KAZALARINDA İŞÇİNİN HAKLARI

İŞ KAZALARINDA İŞÇİNİN HAKLARI

 GİRİŞ:

İşçinin iş kazalarından dolayı beden ve ruh bütünlüğünün bozulmasında işveren ve Sosyal Güvenlik Kurumunun sorumluluğu vardır. İş sektörünün günümüzde artarak hızla devam ediyor oluşu iş kazalarının oranını da arttırmaktadır. Özellikle Gaziantep gibi sanayileşmenin yüksek seyirlerde ilerlediği şehirlerimizde bu tarz olaylar avukatların uğraş konularından birisi olmuştur. Bugünkü yazımızda iş kazalarından doğan işçi haklarını ve iş kazalarından dolayı açılacak olan davalarda avukatların yadsınamaz büyüklükteki rolünü detaylı bir biçimde inceleyeceğiz.

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI NEDİR?

Sigortalı işçinin, iş yerinde bulunduğu sırada yürütülmekte olan iş nedeniyle meydana gelen ve sigortalı işçiyi hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaylara iş kazası denir. İşyerine bağlı yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, eğitim yeri ve avlu, depo gibi diğer eklentiler ve araçlar iş yerinden sayılır. Dolayısıyla iş yerinin bu bölümlerinde meydana gelen kazalar da iş yeri kazası olarak kabul edilmektedir.

Sigortalı işçinin çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartlarından dolayı uğradığı geçici veya sürekli hastalığa, bedensel veya ruhsal özürlülük hallerine meslek hastalığı denir.

İşveren, bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutup gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporlar düzenlemek zorundadır.

İşveren,

• İş kazalarını; kazadan sonraki 3 iş günü içerisinde
• Meslek hastalıklarını; öğrenildiği tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmelidir.

İŞ KAZALARINDAN DOLAYI SGK’NIN SORUMLULUKLARI:

Öncelikle belirtmek gerekir ki; iş kazasından veya meslek hastalığında dolayı ortaya çıkan sorumluluktan öncelikle SGK sorumlu olacaktır.

SGK tarafından yapılan ödemeler ve yardımlar mahsup edildikten sonra geriye kalan kısmın tazmininden (maddi tazminat talebinden) ve manevi tazminat talebinden ise işveren sorumlu tutulacaktır.

İş kazasından dolayı SGK tarafından işçiye sağlanan haklar şunlardır:

1. a) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir
2. b) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanır
3. c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanır
4. d) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilir
5. e) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilir.

Eğer şartlar oluşursa SGK yaptığı ödemeleri işverene rücu edebilir. Yani SGK, ödediği tutarı işverenden isteyebilecektir.

İŞ KAZALARINDAN DOLAYI İŞVERENİN SORUMLULUKLARI:

Bir iş yerinde, iş kazası veya meslek hastalığının ortaya çıkması durumunda işverenin sorumluluklarının ortaya çıkarılması önem arz etmektedir.

İşveren, iş kazasından veya meslek hastalığından zarar görmüş çalışanına karşı;

• Maddi tazminat ödemekle sorumludur.
• Manevi tazminat ödemekle sorumludur.
• Eğer çalışan (işçi) iş kazasından veya meslek hastalığından dolayı vefat ettiyse bu sebepten dolayı destekten yoksun kalan yakınlarına karşı da maddi ve manevi tazminat ödeme sorumluluğu bulunmaktadır.

İşverenin ayrıca;

• SGK’nın iş kazası ve meslek hastalığı sigortası,
• Malullük sigortası,
• Genel sağlık sigortası, kapsamında yapılan yardımlardan dolayı da sorumluluğu bulunmaktadır.

İŞVERENİN VEYA ÇALIŞANIN CEZA HUKUKU SORUMLULUĞU:

İş kazası veya meslek hastalığının ortaya çıkmasında kusuru bulunan, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almakta ihmali olan işveren veya kazaya davranışı ile yol açan çalışanın ceza hukuku anlamında sorumluluğu da söz konusu olabilir.

Örneğin; Gaziantep’te, inşaat sektöründe boy gösteren bir iş yerinde, işçinin emniyet kemeri bulunmadığı için iskeleden düşüp ölmesi olayında işverenin sadece tazminattan dolayı sorumluluğu bulunmakta iken şantiye şefi olan mühendis çalışanın ise;

• SGK’ya karşı iş kazası sigortasından bağlanan gelirlerin ilk peşin sermaye değerinin yarısı tutarında tazminat sorumluluğu,
• Ve adam öldürme suçundan cezai sorumluluğu bulunmaktadır.

ÖLÜMLÜ İŞ KAZASI SEBEBİYLE KAMU İHALESİNDEN YASAKLANMA:

Ölümlü iş kazası meydana gelen maden iş yerlerinde kusuru yargı kararı ile tespit edilen işveren, mahkeme tarafından 2 yıl süreyle kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır.

Kararın bir örneği işverenin siciline işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna gönderilir ve Kurumun internet sayfasında ilan edilir.

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME:

İş kazalarından veya meslek hastalıklarından dolayı işçi tarafından açılacak tazminat davalarında görevli mahkeme İŞ MAHKEMESİ’dir.

Yetkili mahkeme ise; işverenin ikametgâhının bulunduğu veya iş kazasının ya da meslek hastalığının meydana geldiği yer mahkemesidir.

SÜRELER:

İş kazası veya meslek hastalığından dolayı açılacak tazminat davalarında zamanaşımı süresi 10 yıldır. Yani iş kazasından veya meslek hastalığından kaynaklı zarar gören işçiler en geç 10 yıl içerisinde yetkili iş mahkemelerinde dava açmak zorundadır.  

İşçilerin açacakları davalar adli tatilde de görülebilir.

İş kazalarından dolayı meydana gelen uyuşmazlıklar çetrefilli ve konu yoğunluğu çok uyuşmazlıklar olduğu için bu süreçte bir avukat ile birlikte hareket etmeniz hem sürecin daha erken ve daha kolay bitmesi adına hem de haklarımıza eksiksiz bir biçimde erişmek adına daha yararlı olacaktır. Bu süreçte işin ehli bir avukattan yardım alıyor olmanız işveren karşısında sizi bir adım önde tutacaktır.

Haklarımızın temini için hak arayış sürecini iyi bilmek gerekir o yüzden, Gaziantep’te bulunan hukuk büromuzda, daha detaylı bilgiler sunmak bakımından siz değerli müvekkillerimizi bekliyor olacağız. Bu konuyla alakalı daha kapsamlı bir hukuki danışmanlık almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.