İŞ HAYATINDA MOBBİNG NEDİR, NASIL İSPATLANIR?

İŞ HAYATINDA MOBBİNG NEDİR, NASIL İSPATLANIR?

GİRİŞ:

Bilindiği üzere iş hayatında mobbing uygulanması acı bir gerçek olarak karşımızda durmaya devam etmektedir. Pek çok işçinin başına gelmiş veya gelmesi çok yüksek olan bu durum işçileri ruhsal ve fiziksel anlamda yormaktadır. Bunun önüne geçmek adına hukuki boyutta önlemler almak ilerleyen süreçlerde işveren tarafından ugulanması ihtimali bulunan mobbing eyleminin önüne geçecektir. Dolayısıyla mobbinge maruz kalan işçilerimizin alanında uzman avukatlarla görüşüp haklarını arama yoluna girmesi tavsiye olunur. Gaziantep gibi sanayinin, ticaretin ve kentleşmenin yüksek olduğu şehirlerimizde daha çok sık rastlanan mobbing eylemi, üzülerek belirtmek gerekir ki halen Gaziantep adliyesinin uğraş konusu olmaktadır. Bugünkü yazımızda mobbing eyleminin ne anlam ifade ettiğini, nasıl ispatlanacağını, bu eyleme maruz kalan bir işçinin haklarının neler olduğunu ve daha birçok detayı birlikte inceleyeceğiz.

MOBBİNG NEDİR?

Mobbing, kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlayan bir süreçtir. Bir başka tanımla, “mobbing” kavramı; psikolojik şiddet, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı verme anlamına gelmektedir.

Mobbing, bir veya birkaç kişi tarafından, bir diğer kişiye yönelik (nedeni, düşünce ve inanç ayrılığından kıskançlık ve cinsiyet ayrımına kadar çok çeşitli olabilen), sistematik bir biçimde, düşmanca ve ahlak dışı bir iletişim yöneltilmesi şeklinde ortaya çıkan bir çeşit psikolojik terör” olarak da tanımlamaktadır.

Mobbing olgusunun birinci değişmez özelliği, işyerinde gerçekleşmesidir. Bu nedenle eylemin, muhakkak işyerinde geçmiş olması gerekmektedir. Amaç; işçiyi bir şekilde rahatsız etmek, canından bezdirmek, huzursuz etmek ve sonunda bir şekilde ortamı terk etmesine sebebiyet vermektir. Mobbing olgusundaki taciz, fiziksel bir taciz olmayıp hedef alınan kişiye karşı küçültücü, aşağılayıcı, dışlayıcı, yok sayıcı, iğneleyici sözlerle veya bu çeşit imalı davranışlarla sergilenen, bir diğer deyişle kişinin ilk adımda psikolojisinin bozulmasını hedefleyen bir tacizdir eylemidir.

MOBBİNG EYLEMİ NASIL İSPATLANIR?

Mobbingin  ispatı için, çalışan tarafından mobbinge uğradığını gösteren karineler sunması  yeterlidir. Mobbing tanıkla ispat edilebilir. Mobbinge uğrayan çalışan, bu iddialarını sadece tanıkla değil her türlü delille ispatlama imkânı da vardır. Çalışanın mobbinge maruz kaldığının kabulü bakımından çalışanın kişilik haklarının ağır bir saldırıya uğramasına gerek olmadığını da önemle belirtmek isteriz. Kişilik hakları konusunda çalışanın haksızlığa uğraması yeterlidir.

Yukarıda da deklare ettiğimiz üzere mobbing eyleminin ispatı hususunda e önemli ispat araçlarından birisi de tanıklardır. Tanık (şahit) ifadeleri mobbingi kanıtlanması bakımından çok güçlü bir kanıttır. Mobbing davalarında uygulamada da en çok başvurulan ispat aracı tanık beyanlarıdır. Tanıklardan kastımız sadece iş yerindeki diğer çalışanları kastetmiyoruz, çevre iş yerlerinden ve hatta müşterilerden dahi olaylara şahit olanlar mobbing iddialarını doğrulayabilir.

Yine bir diğer ispat aracı da yazılı veya elektronik kanıtlardır. E-postalar, mesajlar veya diğer yazılı belgeler, mobbingi kanıtlamak için kullanılabilir. Eğer elinizde bu tarz deliller mevcutsa dava sürecine kadar bu delilleri muhafaza edip ilgili ve yetkili birimlere teslim etmeniz tavsiye olunur.

Yine bu süreçte psikolojik danışmanlık veya tedavi yoluna başvurduysanız tedavi sürecindeki belgeler de sağlam bir kanıt olacaktır. Kişinin mobbing nedeniyle psikolojik danışmanlık veya tedavi aldığını gösteren belgeler, dava sürecinin daha hızlı sonuçlanması bakımından önemlidir.

MOBBİNG UYGULANMASI HALİNDE İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR?

Mobbinge uğrayan çalışan olayın oluş şekline göre koşullar el veriyorsa iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Mobbing neticesinde iş ilişkisi sürdürülemez hale gelmiştir. İşverenin çalışanını koruma ve gözetme borcu vardır. Haklı nedenle fesih halinde çalışan, diğer şartlar da el veriyorsa (işyerinde en az 1 sene çalışmak gibi) kıdem tazminatına hak kazanır. Çalışanın fazla mesai, ulusal bayram tatil çalışması, hafta tatili çalışması ücretleri ve yıllık izin ücretlerini talep etmesi için mobbingin gerçekleşmiş olmasına gerek yoktur. Bu alacaklar her zaman talep edilebilir. Örnek vermek gerekirse, Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi’nde işveren tarafından hakarete uğrayan bir çalışan, iş sözleşmesini hakaret fiilinin gerçekleşmesinden itibaren 6 gün içerisinde haklı nedenle derhal feshedip kıdem tazminatına hak kazanabilir. Bu süreyi kaçırmamaya özen gösteriniz. Bilmediğiniz noktalarda avukatınıza danışınız.

Mobbing davranışı Türk Ceza Kanunu bağlamında bir suç teşkil ediyorsa, savcılığa suç duyurusunda bulunarak, davranışı gerçekleştirenler hakkında ceza davası açılarak cezalandırılmalarını talep edebilir. Şikâyete bağlı bir suç ise şikâyet süresi 6 aydır.

Yine aynı şekilde mobbinge maruz kalan işçi; Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna idari başvuruda bulunarak idari yaptırım (para cezası vb.) uygulanmasını talep edebilir.

Mobbinge maruz kalan işçi; mobbing neticesinde kişilik hakları saldırıya uğramışsa hukuk mahkemelerinde açacağı dava ile manevi tazminat talep edilebilir.

MOBBİNG DAVALARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?

Mobbing davalarında görevli mahkeme, iş mahkemeleridir. İş hukukundan kaynaklanan ve hukuki sonuçları olan davalarda (maddi-manevi tazminat) görevli mahkeme iş mahkemeleridir.

Mobbing davalarında yetkili mahkeme ise;  işverenin ikametgâhının bulunduğu yer iş mahkemeleri ile işyerinin bulunduğu yer iş mahkemeleri ortak yetkilidir. Yani işçi bu yerlerden herhangi birisinde mobbinge davasını açabilecektir.

MOBBİNG DAVALARINDA ZAMANAŞIMI NE KADARDIR?

Mobbing nedeniyle iş akdinin haklı nedenle feshedilmesi durumunda 5 yıllık bir zamanaşımı süresi söz konusu iken, mobbing nedeniyle manevi tazminat talep edilmesi halinde zamanaşımı 2 yıl olarak öngörülmüştür.

Ayrıca; mobbinge konu eylemler, suç teşkil eder nitelikteyse ve suç şikâyete bağlı ise, şikâyet hakkının kullanılma süresi 6 ay olarak belirlenmiştir.

BU SÜREÇTE AVUKATIN ÖNEMİ NEDİR?

Barışçıl bir iş yaşamının tesisi, insanların hayatlarını devam ettirmek için özgürlüklerinden vazgeçtikleri ve yaşamlarının zaman olarak en büyük kısmını içine alan çalışma zamanlarında, psikolojik olarak yıpranmaması, huzurlu bir yaşam sürdürebilmeleri ve yaşam kalitesi için mobbingin önüne geçilmesi gerekmektedir. Bunun için haklarımızın korunması bakımından uzman bir avukatın yardımından faydalanarak çalışma hayatımızı daha sağlam temellere oturtabiliriz.

Vatandaşlarımız bazen haklarının neler olduğunu ve ne biçimde kullanacaklarını bilemezler. Bu çok normaldir. Bu eksiği gidermek bakımından mobbing sebebiyle verilecek olan hukuk mücadelesi sürecinde bir avukatın hukuki bilgisinden yararlanmak lehe olan sonuca ulaşmanız açısından daha sağlıklı olacaktır. Zira bu süreç, hakkımızı aramak için gerekli ve ilgili yerlere başvurmakla son bulmuyor. Hak arayışının yanı sıra sürecin takibatı da önemlidir. O yüzden bir avukat aracılığıyla süreci yönetmek daha iyi olacaktır.

Haklarımızın temini için hak arayış sürecini iyi bilmek gerekir o yüzden, Gaziantep’te bulunan hukuk büromuzda, daha detaylı bilgiler sunmak bakımından siz değerli müvekkillerimizi bekliyor olacağız. Bu konuyla alakalı daha kapsamlı bir hukuki danışmanlık almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.