ADLİ SİCİL (SABIKA KAYDI) NASIL SİLİNİR?

ADLİ SİCİL (SABIKA KAYDI) NASIL SİLİNİR?

GİRİŞ:

Herkes tarafından merak konusu olan adli sicil kayıtları hayatımızın önemli bir noktasında durmaya devam etmektedir. Gerek iş alımlarında olsun gerek sair diğer durumlarda olsun herkes adli sicil kaydının temiz olmasını ve temiz kalmasını ister. Ama bazen her şey istediğimiz gibi olmaz. Bu sorunla karşı karşıya kalan yani adli sicil kaydı temiz olmayan vatandaşlarımızın aklındaki tek soru ise adli sicil kaydının nasıl ve ne zaman silineceğidir. Özellikle Gaziantep gibi nüfusun yüksek seyrettiği kentlerimizde adli sicil kaydı temiz olmayan insanların oranının daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Avukatların en sık karşılaştığı sorulardan birisi olan bu sualin cevabını bugünkü yazımızda hep beraber tüm detayıyla birlikte inceleyeceğiz.

ADLİ SİCİL KAYDI NE DEMEKTİR?

Halk arasında sabıka kaydı olarak da bilinen adli sicil kaydı, kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerinin, mahkûmiyet bilgilerinin bulunduğu Adalet Bakanlığına bağlı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’nce tutulan kayıtları ifade eden bir belgedir. Adli Sicil Kaydında bulunan C, yapılan yargılama sonucunda mahkemece verilen ceza hükmünü ifade etmektedir. Adli Sicil Kaydında bulunan Y, mahkemece verilen cezanın yerine getirildiği, infazın tamamlandığı tarihi bildirir. Adli sicil kaydına aşağıdaki sayacağımız durumlar işlenmektedir;

• Kesinleşmiş mahkûmiyet kararları (Türk mahkemeleri, gerekse yabancı ülke mahkemeleri fark etmez)
• Mahkûmiyet kararının infaz edildiğine dair bilgiler
• Ertelenen hapis cezaları
• Adli para cezaları
• Seçenek yaptırımlar
• Belirli hakların kullanılmasına ilişkin getirilen kısıtlamalar
• Sürücü belgesinin alınması kararı
• Afla tahliye edildiğine ilişkin kayıtlar

Disiplin suçlarına ve sırf askerî suçlara ilişkin mahkûmiyet hükümleri, Disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar ve İdarî para cezasına ilişkin kararlar ADLİ SİCİLE İŞLEMEZ. Halk arasında özellikle idari para cezalarının adli sicil kaydına işlendiğini düşünülür. Fakat durum öyle değildir. Dediğimiz gibi idari para cezaları hiçbir şekilde adli sicil kaydına işlemez.

ADLİ SİCİL KAYDI NASIL SİLİNİR?

Adli sicil kaydı, cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması, ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikâyetten vazgeçme veya etkin pişmanlık, ceza zamanaşımının dolması, genel af ilan edilmesi veya ilgili kişinin ölmesi hallerinden birisi gerçekleştiğinde Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce silinerek, adli sicil arşiv kaydına alınır. Adli Sicil Kaydı Sildirme ise çeşitli sürelere ve şartlara bağlıdır.

İnfaz süresi tamamlandıktan sonra adli sicil kaydı silinebilir durumuna gelmektedir. Yani hapis cezası varsa tamamlanması, para cezası varsa ödenmiş olması ertelenmiş hapis cezası varsa erteleme süresinin dolmuş olması gerekir. Aksi takdirde adli sicil kayıtları silinebilir duruma gelmez.

Cezalar yerine getirildikten sonra adli sicil kaydının, adli sicil arşiv kaydına otomatik olarak alınması gerekir. Ancak bu işlem pratik hayatta iş yoğunluğu ve sicil kaydı ile ulusal yargı ağı projesinin birbiriyle entegre olmaması sebebiyle bu kadar çabuk gerçekleşmemektedir. Bu sebeple sabıka kaydının ilk aşaması olan adli sicil kaydının silinmesi için Ankara’da bulunan Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne bir başvuruda bulunmak gerekir. Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü gerekli incelemeyi yaptıktan sonra sabıka kaydını adli sicil arşiv kaydına alır. Başvuru sürecinde bir avukattan destek almanız daha iyi olacaktır.

ADLİ SİCİL ARŞİV KAYDI NASIL VE NE ZAMAN SİLİNİR?

Adli Sicil Kaydı Sildirme suç tipine göre değişiklik göstermektedir ve çeşitli sürelere tabidir. Bu süreler infazdan itibaren 5 yıl,15 yıl ve 30 yıl olarak değişiklik göstermektedir. Bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından, kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren yani verilen mahkûmiyet kararının infaz edildiği tarihten itibaren;

• Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla on beş yıl geçmesiyle, (memnu hakların iadesi kararı alınarak)
• Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle, (memnu hakların iadesi kararı olmadan)
• Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle silinir.

15 yıllık ve 30 yıllık süre ayrımını değinecek olursak; burada memnu hakların iadesi kavramı karşımıza çıkmaktadır. Memnu yani yasaklanmış hak iadesi kararı alındığı takdirde infazdan itibaren 15 yıl geçmesi üzerine arşiv kaydı silinir. Memnu hakların iadesi kararı alınmazsa da 30 yıl içerisinde adli sicil arşiv kaydı silinir. Memnu hakların iadesi kararı cezayı veren mahkeme tarafından verilmektedir. 

“ADLİ PARA CEZALARI” ADLİ SİCİL KAYDINDAN NASIL SİLİNİR?

Adli para cezasına ilişkin kayıtlar, kayda konu cezanın tipine göre değişiklik göstermektedir.  Bu hususta karşımıza iki durum çıkmaktadır; Eğer sadece para cezasına hükmedilmiş ve başkaca bir hak kısıtlamasına gidilmemiş ise para cezası ödendikten sonra, cezanın ödendiğine dair belge ile yapılan başvuru üzerine 1 aylık süre içerisinde silinir. Ancak para cezasına ilişkin kayıt başkaca hak kısıtlamalarını içeriyorsa (örneğin Gaziantep’te alkollü araç kullanmaktan dolayı bir kazaya karıştığımız olayın neticesinde bize hem adli para cezası hem de ehliyetin alınması cezası verilmişse) para cezasının ödenmesi dışında memnu hakların iadesi kararına da ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kararı mahkeme vermektedir. Bu şartlar altında adli para cezasının silinmesi cezayı veren mahkemenin vereceği memnu hak iadesi kararının süresine göre değişiklik gösterir ancak mahkemeler memnu hakların iadesi kararını genelde 2 ay içerisinde vermektedir

ADLİ SİCİL KAYDI MEMUR OLMAYA ENGEL Mİ?

Kamu kurum ve kuruluşları personel alımlarında memur adaylarının adli sicil kayıtlarını incelemektedir. Faka adli sicil kayıtlarındaki bilgi ve belgeler memur alımı noktasında önem taşıyan durumlardan veya zaruri şartlardan birisi değildir. Memur alımı hususunda yetkili olan kişiler sadece adli sicil kaydını incelemekle görevlidir. Bu kayıtlara istinaden memur alımı yapıp yapmama noktasında yetkileri yoktur.

ADLİ SİCİL KAYDI ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞMAYA ENGEL Mİ?

Mahkeme tarafından kişi hakkında verilmiş olan cezanın infazı halinde adli sicilin silinmesi için başka bir ifade ile adli sicil kaydında yer alan hüküm bilgilerinin arşiv kaydının alınması için, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne başvuruda bulunulabilir. Özel işyerlerine kişiler adli sicil arşiv kaydını vermek zorunda değildirler. Kişilerin adli sicil arşiv kayıtlarına ancak kamu kurum ve kuruluşlarına işçi ya da memur olarak ilk kez atanacak olan kişiler için ilgili kurum tarafından istenebilir. Bunun haricinde özel, gerçek ve tüzel kişilere adli sicil arşiv kaydının verilmesine gerek yoktur. Her ne kadar verilmesine gerek yoksa da uygulamada çoğu özel sektör işçi alımı öncesi adli sicil kaydı talep etmektedir. Adli sicil kaydı veya Adli sicil arşiv kaydı nedeniyle iş bulamayanlar, ileride daha büyük sıkıntılarla uğraşmamak adına bir avukatla görüşerek adli sicil kaydı sildirme, temizleme konusunda hukuki anlamda bir yardım talebinde bulunabilirler. Bu şekilde çalışma hürriyetinizin korunmasına yönelik bir girişimde bulunmuş olursunuz.

BU SÜREÇTE AVUKATIN ÖNEMİ NEDİR?

Vatandaşlarımız bazen haklarının neler olduğunu ve ne biçimde kullanacaklarını bilemezler. Bu çok normaldir. Bu eksiği gidermek bakımından adli sicil kaydını sildirmek maksadıyla verilecek olan hukuk mücadelesi sürecinde bir avukatın hukuki bilgisinden yararlanmak lehe olan sonuca ulaşmanız açısından daha sağlıklı olacaktır. Zira bu süreç, hakkımızı aramak için gerekli ve ilgili yerlere başvurmakla son bulmuyor. Hak arayışının yanı sıra sürecin takibatı da önemlidir. O yüzden bir avukat aracılığıyla süreci yönetmek daha iyi olacaktır.

Haklarımızın temini için hak arayış sürecini iyi bilmek gerekir o yüzden, Gaziantep’te bulunan hukuk büromuzda, daha detaylı bilgiler sunmak bakımından siz değerli müvekkillerimizi bekliyor olacağız. Bu konuyla alakalı daha kapsamlı bir hukuki danışmanlık almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.